SŁUPSKIE CENTRUM KULTURY KASZUB
zaprasza na cykl kulturalny
pt. CZYTANIE KASZUB - CZËTANIÉ KASZËB

tytuł czwartego spotkania brzmi:

Tomasz Fopke i kaszubskie pieśni Bożonarodzeniowe
Tomôsz Fópka i kaszëbsczé Gòdowé spiéwë

Spotkanie odbędzie się 21 grudnia 2018 r. (piątek) o godz. 17:00 w Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku, Sala Rycerska.

Moderatorem spotkania będzie dr hab. prof AP Adela Kuik-Kalinowska.

Tomasz Fopke – artysta kaszubski, którego utwory od początku wyróżniały się muzyczno-literackim wymiarem. Wynikało to ze współtworzenia repertuaru grupy rockowej Chëcz, w którym był równocześnie poetą i muzykiem. Jako literat Fopke wydał dotąd tomiki: „Szlachama kùsków” (2002), „Esemesë do Pana Bòga” (2007), „Szlachama wzdichnieniów” (2007), „Szpòrtë swójsczé ë kùpczé” (2008), „Z drodżi” (2012) oraz „Mòrtualia” (2016). Niemal wszystkie z owych form zaproponowanych kaszubskiemu czytelnikowi zostały dobrze przyjęte (zwłaszcza piosenki, erotyki, żarty literackie), niektóre wywołały także twórczą dyskusję (haiku, religijne sms-y, wiersze onomatopeiczne). Warto poświęcić nieco więcej uwagi dwóm ostatnim zbiorkom. Wiersze z tomiku „Z drodżi” ukazują wagę utworów powstających dla zespołów rockowych, muzyki popowej oraz kabaretów (np. Wanoga), które opowiadając o Żukowie, Gdyni czy Gdańsku, a także o wielu wioskach Kaszub, stają się nowoczesnym wyrazem lokalnego patriotyzmu, dumy i poczucia wartości. W innej cząstce zbiorku podmiot wykracza poza horyzont Kaszub i doświadcza inności obcych kultur. We wierszach Wspòmink pierszi albo Teskno widać rzeczywistą i mentalną podróż z północy na południowy-wschód Europy. Kolejne utwory pisane już na Krymie są niczym ujęcia migawki, która utrwala zdjęcia egzotyki, choć z racji pośpiechu i zmęczenia nie daje jeszcze najgłębszych odkryć (np. Rómk-mùzykańt). Ostatnia cząstka tomiku zawiera wymiar religijny. Nie odnajdziemy tutaj prostych recept na odnalezienie poczucia sensu i pełni, w takich utworach jak Dôj mie Bòże dąży się wszakże do zaznaczenia intymności i pokory wobec Absolutu. Ów metafizyczny motyw stanie się najważniejszy w zbiorku „Mòrtualia”, który jest artystyczną próbą dotknięcia kulturowej i egzystencjalnej przestrzeni śmierci. Tomik jest ciekawą realizacją liryki mortualnej, funeralnej i sepulchralnej, które w medium języka kaszubskiego odnajdują swoje bardzo ważne miejsce. Takie wiersze jak Epitafia z jiny parafie albo Ju zamknioné Twòje òczë ukazują fakt, że autor jest bardzo dobrze zakorzeniony w europejskiej tradycji literackiej. Fopke jednakże sięga i do istniejących w tradycji kaszubskiej obyczajów mortualnych, np. w utworach Pùstô noc albo Spiéwa òbùwaczczi. Poruszający tematycznie i formalnie jest zwłaszcza drugi z wierszy, skomponowany w formie opowieści kobiety przygotowującej zmarłego na ostatnią podróż. Fopke także i w kontekście autorefleksji odnalazł swój własny poetycki dukt. Takie formy jak: Dwa métrë pòd zemią, Kòlibiónka dlô Zëmùchnégò albo Zabëtémù dzeckù to udane przykłady oryginalności, ale i autentycznej refleksji. Fopke swoją twórczość kieruje zarówno do dziecięcego, jak i dorosłego czytelnika. Potrafi pisać dołączyć do różnorodności „Zymku”, ale także jako samoistny, świadomy warsztatu autor. Jego propozycje nadają współczesnej poezji kaszubskiej atrakcyjności i świeżości, wrażliwość na dźwiękową formę języka, czułość na komunikatywność, nawet swoisty purnonsensowy dowcip. Natomiast w zbiorczym wydaniu wraz z Romanem Drzeżdżonem wydał Tomasz Fopke w 2010 roku książeczkę „Rómka & Tómka Kôrbiónka”. Ów tytuł odwołuje się do specyficznego żartu, rodzaju mądrości ludowej, przyprawionej drwiną oraz ironią, polegającą na kreowaniu specyficznego, „naiwnego” odbioru świata. Ten sposób widzenia rzeczywistości w końcowym efekcie okazuje się nieść ze sobą filozofię życia przejawiającą się w nieufnym stosunku do z zewnątrz pochodzących nowości oraz przekonaniu, że to co własne jest najcenniejsze. I jeden, i drugi z autorów reaguje na codzienność, pisząc o niej w nawiązaniu do szerszych kręgów społeczności Kaszub a czasami nawet przywołując problemy współczesnego świata. Fopke i Drzeżdżon ponownie wydali swoje felietony w 2017 r. pt. „Rómka & Tómka przeciwiónka”. Felietony ukazują reakcje narratora na ludzi, przestrzeń i sprawy codziennego życia w dynamicznych zmianach, pośpiechu, nagłych decyzjach, w ciągłej konieczności własnego „ja”.

dr hab. prof AP Adela Kuik-Kalinowska

Czytanie Kaszub - Czëtanié Kaszëb to cykl spotkań autorskich, które będą okazją do bliskiego spotkania z żywą kulturą Kaszub - przestrzenią łączącą Polskę z morzem w jej kulturowym aspekcie. Spotkania będą także przestrzenią do dyskusji o złożonej problematyce tożsamości mieszkańców Kaszub i Pomorza, z jaką obecnie w ogólnopolskich mediach między innymi spotkaliśmy się w najnowszej ekranizacji filmu „Kamerdyner” w reż. Filipa Bajona. To właśnie w naszym mieście pragniemy przybliżyć piękno naszej małej ojczyzny, krainy „tysiąca modrych jezior”, ziemi, która historycznie tak wielką rolę pełni w Polsce i chroni dostęp do Bałtyku. Forum literackie to również okazja do usłyszenia pięknego i żywego języka kaszubskiego, nazywanego często „melodią wiatru znad morza”. Spotkania prowadzone będą zarówno w języku polskim, jak i kaszubskim.

Cykl Czytanie Kaszub - Czëtanié Kaszëb organizowany jest między innymi przez Słupskie Centrum Kultury Kaszub. Charakter prac Centrum wyznaczają:
- spotkania literackie z pisarzami i poetami Kaszub i Pomorza
- Słupsk literacki - w odsłonach sztuki słowa i jej twórców
- Spotkania seminaryjne
- Odczyty (referaty i eseje)
- Konferencje tematyczne
- Koncerty poświęcone tradycji Kaszub
- Warsztaty i pokazy tradycji dawnej Kaszub (zwyczaje, obrzędy)

Organizatorzy cyklu:
- Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie oddział Słupsk
- Zakład Antropologii Kultury i Badań Kaszubsko-Pomorskich AP w Słupsku
- Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku
- Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie

WSTĘP WOLNY

Zapraszamy na zajęcia edukacyjne przygotowane do wystawy czasowej
"Wiatr od morza. W sto lat później"
prezentowanej w Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku.

Szczegóły na grafice.

Serdecznie zapraszamy na sympozjum
Patroni Najjaśniejszej Rzeczypospolitej i Pomorza w 100-lecie Odzyskania Niepodległości

11 grudnia 2018 roku, godz. 9:00
Zamek Książąt Pomorskich w Słupsku

W dniu dzisiejszym główna siedziba muzeum w Słupsku czynna będzie tylko do godziny 13:00.
Za utrudnienia przepraszamy.

Jednocześnie informujemy, że zaplanowany na dziś Słupski Czwartek Literacki odbędzie sie zgodnie z planem o 17:00.